Η συμμετοχή στον αθλητισμό επιβάλει τη χρήση προστατευτικών μέτρων. Η πυγμαχία είναι ένα άθλημα επαφής στο οποίο εμπλέκεται σημαντική σωματική επαφή με στόχο το κεφάλι, ως εκ τούτου ο κίνδυνος τραυματισμού των δοντιών είναι υψηλός. Μελέτες έχουν δείξει ότι σε ένα εύρος από 13% έως 39% από όλους τους οδοντικούς τραυματισμούς θα συμβούν κατά την διάρκεια αθλοπαιδιάς, ένα στα τέσσερα παιδιά θα τραυματιστούν και κάποιες φορές θα χάσουν ένα μπροστινό δόντι. Στην πυγμαχία εκτός από τα δόντια υπάρχει κίνδυνος να τραυματιστεί το σαγόνι, τα χείλη, και η γλώσσα. Για να προστατευτούμε, η χρήση του στοματικού θερμοπλαστικού νάρθηκα (Προστατευτική Μασέλα) (Mouth guard) είναι επιβεβλημένη.
Εικόνα 1. Μια λανθασμένη πρακτική είναι να ωθούμε με την γλώσσα μας την μασέλα έξω από το στόμα.
Υπάρχουν αναφορές ότι στην αρχαιότητα στους Ολυμπιακούς Αγώνες οι αθλητές της πυγμαχίας φορούσαν προστατευτικές μασέλες (Mouth guard) , φυσικά φανταζόμαστε ότι επρόκειτο για στοιχειώδεις νάρθηκες. Παρόλα αυτά η επανάσταση στην ιστορία της μασέλας ως αθλητικός προστατευτικός στοματικός νάρθηκας τοποθετείται στο 1890. Ο Woolf Krause ένας Λονδρέζος οδοντίατρος βελτίωσε και αναβάθμισε την Προστατευτική Μασέλα για να προστατεύσει τα χείλη των πυγμάχων. Μόλις πριν μερικά χρόνια από σήμερα, ο σχεδιασμός του αθλητικού στοματικού θερμοπλαστικού νάρθηκα ερευνήθηκε σε βάθος σε μία προσπάθεια ενίσχυσης της αθλητικής απόδοσης καθώς και μείωσης της επίπτωσης της διάσεισης.
Εικόνα 2. Κακή εφαρμογή της προστατευτικής μασέλας.
Οι τεχνικοί κανονισμοί της Aiba όσον αφόρα τη χρήση της προστατευτικής Μασέλας (Mouth guard) είναι σαφείς, η παραβίαση τους έχει ως επακόλουθο τον αποκλεισμό του αθλητή.
Κανόνας 19. ΜΑΣΕΛΑ
- Μασέλες θα πρέπει να φοριούνται από τους Πυγμάχους κατά τη διάρκεια όλων των Αγώνων.
- Δεν πρέπει να φοριέται μασέλα χρώματος κόκκινου ή εν μέρει κόκκινου.
Εικόνα 3. Χρήση διαφανούς προστατευτικής μασέλας.
Στο βιβλίο “Textbook and Color Atlas of Traumatic Injuries to the Teeth” (Σύγγραμμα και έγχρωμος Άτλας των Τραυματικών κακώσεων στα δόντια) Andreasen and Andreasen1 παρουσιάζονται 8 βασικοί μηχανισμοί λειτουργίας.
- Ο αθλητικός στοματικός νάρθηκας προλαμβάνει τη ρήξη και τους μώλωπες κατά την πρόσκρουση ενεργώντας ως ενδιάμεσος μεταξύ των μαλακών ιστών στα χείλη, τα μάγουλα και τα δόντια.
- Πρόληψη κατάγματος δοντιών ή εξαρθρώσεων από μετωπικά χτυπήματα με τη διανομή των δυνάμεων κρούσης.
- Προστασία από τη δόνηση της βίαιης επαφής της άνω με την κάτω γνάθο.
- Λόγω τις κινητικότητας, του εύρους κίνησης και τρόπου στηρίξεως, η κάτω γνάθος είναι ευάλωτη σε κατάγματα ή βλάβες. Με τη χρήση της προστατευτικής μασέλας μπορούν να αποτραπούν όλες οι αρνητικές επιπτώσεις.
- Αν και δεν έχει αποδειχτεί πλήρως, υπάρχει η θεωρία ότι η προστατευτική μασέλα βοηθάει στη μείωση της νευρολογικής ζημίας ενεργώντας ως αμορτισέρ μεταξύ της άνω και της κάτω σιαγόνα. Χωρίς τη χρήση μασέλας η δόνηση από τη βίαιη πρόσκρουση των δοντιών πιθανότατα διανέμει τη δύναμη της κρούσης από τους κονδύλους της κάτω γνάθου στη βάση του κρανίου με αποτέλεσμα τη διάσειση.
- Η μασέλα μπορεί να προσφέρει θετική ενίσχυση στην πρόληψη των τραυματισμών του αυχένα.
- Ευρήματα υποδεικνύουν ότι οι αθλητές όταν έχουν την κατάλληλη προστασία, τους παρέχεται ένα ψυχολογικό πλεονέκτημα και αισθάνονται πιο σίγουροι και επιθετικοί.
- Τέλος η μασέλα γεμίζει χώρους από δόντια που λείπουν, αυτό γίνεται με την υποστήριξη από παρακείμενα δόντια. Αυτό επιτρέπει την απομάκρυνση κινητών προθέσεων κατά την διάρκεια του αγώνα.
Εικόνα 4. Μια κατατοπιστική αναπαράσταση του μηχανισμού προστασίας της προστατευτικής μασέλας. (shockdoctor.com)
Δύο είναι οι βασικοί τύποι προστατευτικής μασέλας (Mouth guard) που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην πυγμαχία, η μονή μασέλα και η διπλή. Η διπλή μασέλα έχει αυλάκωμα για τα δόντια της άνω γνάθου αλλά και για τα δόντια της κάτω. Από τη στιγμή που θα φορεθεί, το στόμα καθ’ όλη τη διάρκεια θα πρέπει να παραμένει κλειστό γι’ αυτό και στο μπροστινό της μέρος στο κέντρο υπάρχουν οπές για την εκπνοή και εισπνοή από το στόμα (ο όγκος αέρα δεν καλύπτει τις ανάγκες του αθλητή). Πολλοί επαγγελματίες αθλητές τη χρησιμοποιούν με την πεποίθηση ότι απορροφάει μεγαλύτερη ενέργεια από τα χτυπήματα του αντιπάλου. Επίσης πολλές φορές χρησιμοποιείται ως μέτρο έκτακτης ανάγκης, σε περιπτώσεις όπου ο αθλητής έχει ξεχάσει την προσωπική του Προστατευτική Μασέλα, αφού το σχήμα της και ο τρόπος συγκράτησης προσωρινά και λανθασμένα την καθιστά εύκολη λύση. Η προσωπική μας εμπειρία δε μας αφήνει άλλη επιλογή από το να μην τη συνιστούμε και εν τέλει να προσανατολίζουμε τους αθλητές μας στον τύπο της μονής.
Εικόνα 5. Διπλή μασέλα.
Η προστατευτική μασέλα θα πρέπει να εφαρμόζει στο στόμα μας. Ο κίνδυνος τραυματισμού είναι μεγάλος όταν η μασέλα δεν εφάπτεται σωστά και δεν προσκολλάται στα δόντια. Αν η μασέλα σε κάποιο χτύπημα εξέλθει από το στόμα και ακολουθεί ένα άλλο, οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές. Οι αθλητές θα πρέπει να είναι σίγουροι ότι η μασέλα έχει το κατάλληλο σχήμα, δεν έχει φθαρεί με τον καιρό, ότι θερμάνθηκε αρκετά ώστε να πάρει το σχήμα της οδοντοστοιχίας και ότι δεν υπερθερμάνθηκε ώστε να χαλάσει το σχήμα της και να καταστραφεί.
Εικόνα 6. Ο διαιτητής πρέπει να διακόψει τον αγώνα για προστατέψει τον αθλητή.
Φροντίστε την προστατευτική σας μασέλα. Πρέπει να την ξεπλένετε πριν και μετά από κάθε χρήση, χρησιμοποιήστε μια οδοντόβουρτσα και οδοντόκρεμα. Περιοδικά καθαρίστε την με σαπουνόνερο και κρύο νερό και ξεπλύνετέ τη σχολαστικά. Η αποθήκευση και η μεταφορά της πρέπει να γίνεται σε κατάλληλο πλαστικό κουτάκι το οποίο έχει εξαερισμό. Ελέγξτε την για πιθανές φθορές και αντικαταστήστε την αν αυτή είναι η περίπτωση.
Εικόνα 7. Κουτάκι με εξαερισμό.
Κάποιες χρήσιμες συμβουλές είναι: μη φοράτε κινητά μέρη μαζί με τη μασέλα. προτιμήστε τις κατά παραγγελία-τοποθέτηση από οδοντίατρο μασέλες όταν φοράτε σιδεράκια, όταν έχετε σαγόνι που προεξέχει ή το αντίθετο. Μη μασάτε και μην κόβετε κομμάτια από τη μασέλα σας. Να φοράτε τη μασέλα σε όλη τη διάρκεια τις προπόνησης (σάκος, σκιαμαχία, τεχνικές σε ζευγάρι, τεχνικές σε στόχους) καθώς και κατά τη διάρκεια των αγώνων. Προγραμματίστε επίσκεψη στον οδοντίατρο σας πριν από κάθε αγωνιστική περίοδο. Κατά την επίσκεψη σας στον οδοντίατρο να έχετε τη μασέλα μαζί σας ώστε να την επιθεωρήσει.
Εικόνα 8. Η προστατευτική μασέλα είναι αναπόσπαστο κομμάτι του πυγμάχου.
Η προσαρμογή και εξατομίκευση του Προστατευτικού Νάρθηκα στο στόμα κάθε αθλητή ξεχωριστά, αυξάνει σημαντικά την προστασία μέσω μιας πιο άμεσης εφαρμογής. Ο κατάλληλος για αυτήν την υπόθεση είναι ο οδοντίατρος. Στην περίπτωση μας σας προτείνουμε έναν άνθρωπο με 25η εμπειρία και απόφοιτο του Α.Π.Θ. κύριο Μιχάλη Γιακουμή. Μπορείτε να τον βρείτε στο ιατρείο του που εδρεύει στην πόλη των Ιωαννίνων επί της Φ. Τζαβέλα 2 & 28ης Οκτώβριου (έναντι ξενοδοχείο “ΠΑΛΛΑΔΙΟ”) και στο Τηλ:26510 77208.
Εικόνα 9. Μιχάλης Π. Γιακουμής. (ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ)
Του Νότη Γιαννακά
notis.giannakas@boxersunion.gr
1Andreasen JO, Andreason FM, et al. Textbook and Color Atlas of Traumatic Injuries to the Teeth. 3rd ed. Ames, Iowa: Blackwell Publishing; 1994:724.
